Lep op! Dit verhaal is misschien fake.
Binnen twee minuten las ik online berichten over het herkennen van fake news op internet. En die twee verhalen spreken elkaar tegen.
Het ene verhaal stelt dat in Nederland is vastgesteld dat 2 van de 3 mensen nep nieuws herkennen en dat ongeveer de helft de moeite neemt om bronnen te controleren.
De verspreiders van nep nieuws, met name op social media, gaan steeds slimmer te werk. Maar aan de andere kant blijken de gebruikers van social media kritischer te worden. Ze slikken niet alles zonder zich af te vragen of het wel klopt. Toch zijn er veel mensen die daar niet zo mee bezig zijn en gewoon lekker door al die berichten scrollen, plaatjes kijken. Gelukkig laat een meerderheid zich daar niet door beïnvloeden.
Wie zelf goed kan liegen is beter gewapend tegen nep nieuws, zo hebben onderzoekers vastgesteld. Dat is ook de onderliggende gedachte bij de ontwikkeling van een game om mensen te trainen in de kritische omgang met misleidende informatie.
We trappen er nog steeds in
Toch verliezen wereldwijd mensen nog steeds miljarden aan online oplichting. Bovendien weten misdadigers op die manier (denk o.a. aan phishing mails) in systemen binnen te dringen en data te stelen of te gijzelen. OK, in Nederland trapt twee derde er niet meer in. Eén derde dus wel. En dat kan nog steeds voor aanzienlijke schade zorgen. Buiten Nederland kan dat kwetsbare deel zelfs nog veel groter zijn. Maar het goede nieuws is (geen nep!), dat het helpt als mensen getraind worden in het herkennen van fake.
Wat niet helpt is dat social media zo ingericht zijn, dat je vooral berichten te zien krijgt, die in jouw straatje passen. Als jij bij voorbaat gelooft in zaken die niet kloppen, zul je steeds meer via social media kanalen in die opinie bevestigd worden. Dan wordt het lastig om deze mensen van hun geloof af te brengen. Dit is tenslotte 'hun waarheid'. Dat is het verdienmodel van de social media platforms. En elke kritiek op de inhoud is een aanval op hun menselijke waardigheid. En hup! polarisatie is en fijt.