zondag 27 april 2025

Een hondje nemen om mentaal gezond te blijven?

 

foto: Pixabay
Het advies voor een gezond leven luidt: eet gezond en beweeg. Dat is op zich een vaag advies, want wat is gezond? En hoeveel moet je bewegen? Maar nu even over dat bewegen.

Sommigen denken dat je dan flink los moet gaan in de sportschool. Liefst 4 keer per week. Dat is echter helemaal niet nodig, blijkt uit een studie van een universiteit in Californië. Regelmatig matig bewegen volstaat om mentaal gezond te blijven. 

De onderzoekers lieten twee groepen van in totaal 300 ouderen regelmatig oefeningen doen in een sportschool. De helft deed eenvoudige oefeningen, waaronder balansoefeningen. De andere helft deed aan stevige cardio oefeningen. Na een jaar werd hun conditie en cognitieve toestand gemeten en er bleek geen (significant) verschil tussen die beide groepen. Conclusie, je hoeft helemaal niet 'tot het gaatje' te gaan, iedere dag een wandelingetje volstaat.

Wij hebben een hondje die er vier keer per dag even uit moet. Drie keer een blokje om, vooral langs zijn favoriete poepveldje en een keer een langere wandeling door het bos. Lekker gemakkelijk, het bos is dichtbij huis. Gemiddeld loop ik zo vier kilometer per dag. 

Dus, neem een hondje als je wat ouder wordt. Dan moet je eruit, weer of geen weer. Goed voor je gezondheid. En je hebt er ook nog aangenaam gezelschap aan. Ook belangrijk.

Toen mijn vader 65 werd en met pensioen ging (inmiddels zo'n 50 jaar geleden), kreeg hij twee teckeltjes cadeau. Dat houdt hem in beweging, was de gedachte. Maar ja, die dagelijkse wandeltochten kwamen toen wel voor rekening van mijn zus en mij. En pa kreeg niet lang daarna een herseninfarct. Misschien was het beter geweest als hij toch zelf met de honden was gaan wandelen.

Hier het hele verhaal over dit onderzoek.

zaterdag 19 april 2025

Ben ik blij dat we vooral aardappelen eten

Foto: Pixabay
 Als je de titel leest vraag je je waarschijnlijk af waarom er dan een foto van rijst bij dit artikel staat. Bovendien, je kunt toch ook pasta of rijst eten? Ja, en daar wringt nu juist de schoen. Onderzoekers van de Columbia University hebben namelijk ontdekt, dat door klimaatverandering het arseengehalte in rijst toeneemt. (Laat dat Trump niet horen...)

Nu is al langer bekend dat rijst arseen bevat en in gebieden waar veel (voornamelijk) rijst gegeten wordt leidt dat tot en vergrote kans op kanker.

Waarom speelt klimaatverandering een rol?
Rijst heeft de eigenschap om arseen uit de bodem en het irrigatiewater op te nemen. Omdat het (gemiddeld) warmer wordt, versnelt dit proces waardoor het arseengehalte hoger wordt.
In zilvervliesrijst zit meer arseen dan in witte rijst. Dat geeft problemen voor de volksgezondheid. Niet alleen kanker: long-, blaas- en huidkanker. Het vergroot ook de kans op diabetes en hartaandoeningen. En dat bedreigt dus een heel groot deel van de wereldbevolking.

Zijn er alternatieven? Natuurlijk, bij ons in de Lage Landen zijn we van alle markten thuis. Aardappelen vermeldde ik al. Pasta ook. Maar ook graanproducten, zoals bulgur en quinoa. Goed leven, hier in de Lage Landen.

dinsdag 15 april 2025

Hoe kun je beige vet stimuleren om af te vallen

Illustratie: Pixabay
 Het lichaam van zoogdieren (dus ook van mensen) bevat drie soorten vetcellen. Witte, bruine en beige. De bruine vetcellen verbanden vet om je lichaam warm te houden. Dat krijgen we mee met de geboorte en is vaak al binnen een paar jaar verbruikt. Witte cellen slaan vet (lipiden) op en zorgen dat we dikker worden. Beige vetcellen kunnen naar behoefte vet opslaan of verbranden. Het bijzondere is, dat witte vetcellen in beige vetcellen kunnen veranderen: door extra inspanning en door blootstelling aan kou.

Die laatste eigenschap van de vetcellen was al tijden lang een motief voor de farmaceutische industrie om uit te zoeken of je dat ook met een pilletje kunt bewerkstelligen. Daar zit nu vooruitgang in.

Bij muizenproeven kwam vast te staan dat het eiwit KLF-15 in beige en bruine vetcellen in hogere concentraties aanwezig is dan in de witte. Verder  onderzoek met menselijke vetcellen toonde aan, dat een andere eiwit, Adrb1 (soms ook Adrb3) daarbij een sturende rol speelt.

Deze ontdekking maakt de weg vrij voor de ontwikkeling van een medicijn om overgewicht aan te pakken. Maar daarvoor is nog een hele weg te gaan. Dus het duurt nog even voor je naar de apotheek kunt. Ondertussen kun je natuurlijk gewoon gezonder eten en meer bewegen. Dat werkt ook!

Dit onderzoek is gepubliceerd in The Journal of Clinical Investigation .



maandag 17 maart 2025

Slimmer werken

Graphic: Pixabay
 Slimme mensen gaan op een bepaalde manier om met de uitdagingen van het leven. Daardoor onderscheiden zij zich van de mensen die zich over ieder wissewasje druk maken en daardoor tijd verliezen of deadlines missen. Bovendien heeft het gevolgen voor hun levenslust. Ze verdienen meer en hebben minder vaak een burnout.
Wat doen slimme mensen?

Als zich onvoorziene problemen voor doen accepteren zij dat, het hoort bij het leven. Kalmte kan je redden en geeft overzicht om de juiste beslissingen te nemen. Met een creatieve instelling kom je een heel eind.

Tijdgebrek is geen reden om te klagen. Doe een stap terug en kijk hoe je slimmer kunt werken: meer doen in minder tijd met minder inspanning.

Gaat er iets mis? Dan is dat een reden voor reflectie. Wat ging er fout, wat kun je doen om dat voortaan te voorkomen. Gok niet op een goede afloop, succes heb je zelf in de hand. En zeker niet anderen de schuld geven.

Klaag niet over kritiek. Kijk of er een kern van waarheid in zit en leer ervan. Met een open instelling voorkom je verharding in conflicten en kun je jezelf verbeteren. Relax!

Succes komt niet uit de lucht vallen. Vaak moet je daar hard voor werken. Aanpakken, dus. Niet lullen, maar poetsen.

Strakke deadlines? Blijf kalm en kijk hoe je het efficient kunt aanpakken. Of misschien delegeren.
En het is ook slim om het Bookboon.com leerboek "Slimmer Werken" te lezen.

zaterdag 8 maart 2025

Kunnen haver en gerst griepsterfte beteugelen?

 

foto: Pixabay
Een citaat uit een artikel over een onderzoek naar de oorzaak van sterfgevallen door virusinfecties zoals griep: "...de meeste griep-gerelateerde sterfgevallen worden dus niet direct door het virus veroorzaakt, maar door een overreactie van het immuunsysteem." Hierdoor ontstaat schade aan organen en bij griep gaat het dus om de longen. De onderzoekers ontdekten een stofje, dat de organen beter beschermt: bètaglucaan.

Bètaglucaan is een stof die voorkomt in haver, gerst en de celwanden van paddenstoelen. De onderzoekers wijzen erop dat een antivirale behandeling nog wel nodig is, maar dat de schade aan organen, door de infectie, beperkt wordt. Daarmee worden de overlevingskansen van patiënten flink verhoogd.

Bètaglucaan wordt als supplement ook al onderzocht in verband met borstkanker. Mogelijk zal op termijn blijken dat deze stof meer in zijn mars heeft en breed kan worden ingezet.

dinsdag 4 februari 2025

Waarom moet je extra opletten bij aankoop van honing

Foto: Pixabay
 Wij hadden al eerder besloten om voor het zoeten van etenswaren te kiezen voor honing. Want dat zou een gezonde keuze zijn, ook al bestaat honing voornamelijk uit (fructose)suikers, er zitten wel degelijk ook gezonde stoffen in, die mede van invloed zijn op de smaak. Natuurlijk kun je dan naar een imker gaan en daar een potje kopen, wat we wel eens doen. Simpeler zou het zijn om het gewoon te kopen bij de supermarkt, tijdens onze wekelijkse boodschappen. Maar zo simpel is dat niet. 

Het probleem met honing is, dat er in Europa niet voldoende geproduceerd wordt om aan de vraag te voldoen. En dan is er nog de prijs voor een potje (echte) honing. Bovendien is in Europa honing een beschermd product, dat je niet met water mag aanlengen. Het moet echt puur zijn. 

Nu weten de supermarktketens heel goed dat je het consumentenvolk via slimme marketing van alles wijs kunt maken. Ik heb 20 jaar marketing les gegeven en leerde mijn studenten toen al (jaren 80 en 90) hoe je dat aanpakt. Leuk etiketje en een aardig prijsje, succes verzekerd. Zo gaat dat ook met honing. Ongeveer de helft van de honing die door Europese supermarkten wordt aangeboden bevat totaal geen honing en in China is een bedrijf gespecialiseerd in het chemisch maskeren van nephoning, zodat dat in de laboratoria niet kan worden aangetoond dat het om nep gaat. Daar verdienen ze dus goed aan. Het gevolg is dat supermarktklanten die kiezen voor een lage prijs en een aantrekkelijk etiket in werkelijkheid troep kopen. Deze troep bestaat dus enkel uit suikersiroop van rijst, suikerbieten of tarwe. Maar dan wel met toevoegingen die het in keuringslabs op honing laten lijken. En die tests zijn voorgeschreven, dus daar mogen de laboranten niet van afwijken. 

Hoe kom je daar dan wel achter? Eigenlijk middels een simpele test. Neem een eetlepel uit het potje en houd die even boven een gasvlam. Als het vloeibaarder wordt, dan is het echte honing. Maar als het gaat bruisen, dan heb je een nep product gekocht: gewoon chemisch gemanipuleerde glucosesuiker. 

Wat kunnen we hieraan doen, behalve beter opletten..? Dat is best lastig, want zoals gezegd, de vraag naar honing is groter dan het aanbod. Natuurlijk kun je beter opletten en goed lezen wat er op het etiket staat, maar omdat Europese laboratoria nep niet kunnen aantonen, kunnen de leveranciers erop zetten wat ze willen. De veiligste weg op korte termijn is, je honing kopen bij een imker (die je kent en vertrouwt). De moeilijkste weg (voor de lange termijn) is zorgen voor een grotere biodiversiteit in de natuur en op landbouwgronden, zodat er meer (honing)bijen kunnen overleven. Imkers kunnen dan meer bijenvolken houden en dan wordt het aanbod vanzelf groter. 
En je kunt natuurlijk ook kiezen voor een alternatief, bijvoorbeeld Esdoornsiroop (Ahornsiroop of Maple syrup). Voorzichtig! Ook hier wordt de boel soms belazerd en goede siroop is best duur.

donderdag 30 januari 2025

De zegen van meertaligheid

Illustratie: Pixabay
 Mooi dat ik me mag rekenen tot die ene helft van de wereldbevolking, die meer dan één taal beheerst. Met taal bedoelen de wetenschappers ook dialecten, dus de talen waarin je bent opgegroeid en die je later incidenteel of formeel geleerd hebt. Voor mij geld dat ik ben opgegroeid met dialecten die in de omgeving van Aken en in Venlo worden gesproken. Die hebben gemeen, dat ze een Germaanse oorsprong hebben. Dus niet Limburgs, want het 'Limburgs' bestaat uit zo'n 200 dialecten van Keltische oorsprong.

Later op school leerde ik Nederlands en 'Hoch Deutsch'. Hoewel mijn ouders Akens/Vaalser dialect spraken, uitte mijn moeder heel vaak Duitse wijsheden en spreuken, die ik nu nog (70 jaar later) kan dromen.
Nog later kwam daar Engels bij. Daar kun je tegenwoordig niet omheen. Een 'moetje' dus.

Uit een recent onderzoek blijkt dat mensen zich in hun oorspronkelijke (moeder-)taal emotioneler kunnen uiten. Die taal refereert aan je vroegste kindheid. Daarin is de betrokkenheid groter dan in de aangeleerde talen. In een zakelijke omgeving voelen deze mensen zich veiliger (minder emotioneel betrokken) als ze zich uiten in een aangeleerde taal. 

Ook is aangetoond dat meertaligheid de cognitieve ontwikkeling een voorsprong geeft. Daar merk ik, eerlijk gezegd, weinig van... 

Koester je moedertaal, want die beheerst je gevoel en houding tegenover de wereld.

woensdag 8 januari 2025

Is koffie goed voor je, wanneer dan?

Plaatje: Pixabay
 Ik ben een echte koffieleut. OK, ik kan best zonder koffie de dag beginnen, maar als het beschikbaar is ben ik er niet zuinig mee. Al jaren woedt er een discussie over hoe gezond de consumptie van koffie is. De voors zijn sterker van de tegens. Tot 4 koppen koffie per dag bevordert je gezondheid en verkleint de kans op vroegtijdig overlijden. Zegt men...

Koffie bevat honderden chemische componenten en caffeine is daarvan wel de belangrijkste. Koffie bevat ook zuren en in ongefilterde koffie zit ook een olieachtige stof, die enigszins cholesterol bevorderend is. Die olie blijft in filterpapier hangen, zodat je beter filterkoffie kunt drinken. Nu heb ik zelf een espressoapparaat, maar bij mijn lief drink ik 'senseo'. 

Nu doet een Amerikaans onderzoek nog een duit in het zakje. Maakt het wat uit op welk tijdstip je koffie drinkt? Blijkbaar wel. De aan koffie toegedichte positieve eigenschappen manifesteren zich bij consumptie in de ochtend. Van 2 tot 4 koppen verkleint het risico op hart- en vaatziekten. Bij 1 kopje is er geen voordeel en meer dan 4 koppen is wel lekker, maar voegt niets meer toe.
Die 4 koppen drink je dan bij voorkeur vóór de middag, kopjes na de middag hebben namelijk geen toegevoegde waarde, hebben de Amerikaanse onderzoekers ontdekt. 

Mooi, ik kan met een gerust hart blijven genieten van met leut!


Genderdiscussie beslecht?

Plaatje van Pixabay
 Ben je een mannetje of een vrouwtje? Of iets er tussenin? Misschien geen van beide? Of wil je het gewoon niet zeggen? Tja, die genderdiscussie. Voor mij is het duidelijk: je hebt XX- of XY-chromosomen. M of V. En dat is al duidelijk vanaf de bevruchting.

Dat vertaalt zich voor een deel in de lichaamsbouw, voor een deel ook door welke hormonen er later dominant zijn en dat is weer genetisch bepaald. En het vertaalt zich ook in psychische kenmerken. Over dit laatste hebben Cambridge-wetenschappers een opmerkelijke ontdekking gedaan. Het verschil in hersenstructuur ligt al voor de geboorte vast.

Gemiddeld genomen hebben jongens een groter hersenvolume, maar dat heeft nauwelijks betekenis voor hun latere ontwikkeling. Het verschil in structuur heeft grotere gevolgen. 

Jongetjes hebben meer witte stof in het brein, de meisjes bezitten meer grijze stof.
Grijze stof (bij meisjes) bestaat voornamelijk uit dendrieten en neurale cellichamen. Dit houdt verband met cognitie, waarneming, leren en spraak.
De witte stof van jongens is rijk aan axonen, langgerekte cellen die de delen van het brein verbinden.
Dit verschil zorgt ervoor dat jongens en meisjes verschillend reageren op prikkels uit de omgeving. En die omgevingsprikkels zorgen ervoor dat de verschillen tijdens de ontwikkeling verder uit elkaar lopen.

Let wel, deze verschillen zijn gemiddelden van de waarnemingen. Individueel zijn er natuurlijk verschillen in samenstelling. Zoals altijd is er in de natuur nooit een strakke scheiding, de verschillen vertonen een positie op een continuüm: een beetje meer van links en wat minder van rechts... Er zijn zelfs overlappingen mogelijk. In "gender-taal", bijvoorbeeld een jongen met vrouwelijke trekjes. Gender neutraal bestaat dus eigenlijk niet.

Voor de onderzoekers is deze bevinding vooral belangrijk omdat ze via deze weg mogelijk meer te leren over autisme.

Wil je het originele artikel lezen? https://bsd.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13293-024-00657-5






zaterdag 4 januari 2025

Goede voornemens 2025?

 

Een oude gewoonte heeft je waarschijnlijk er ook al toe gebracht om voor 2025 plannen te maken en je voor te nemen bepaalde zaken op te pakken of anders te gaan doen. Waarom eigenlijk?
Waarschijnlijk streef je naar een leven dat meer in balans is, of wil je het jaar succesvoller afsluiten. Mooi, daar heb je dan nog 12 maanden de tijd voor.

Uit ervaring weten we ook, dat er van die goede voornemens doorgaans weinig terecht komt. Dat is jammer. Waarom je druk maken en het dan te laten schieten? Verspilde energie!

Het kan ook anders en het kost je eigenlijk heel weinig moeite. Geloof in jezelf en geloof in wat je wilt bereiken. Maar dan ook echt! Daarna laat je het los. Als je echt iets wilt, dan helpt je onderbewuste je dromen te verwezenlijken. 

Ik ga er vanuit dat toeval niet bestaat. Alles is een gevolg van een oorzaak. Ook al is voor ons die oorzaak niet altijd duidelijk. Oorzaak en gevolg. Zo ontwikkelde zich de geschiedenis. En zo zullen de gebeurtenissen van vandaag de werkelijkheid van morgen bepalen. Een gaande dat proces komt er altijd wel een extra duwtje die de koers steeds een beetje bijstelt. En voor jou geldt, dat jij, jouw onderbewuste, invloed heeft op het verloop van de geschiedenis - of van de ontwikkelingen van de toekomst. Alleen jij hebt invloed op je toekomst, ook als iemand anders je in een andere richting duwt: jij hebt het toegelaten, je kunt ook je eigen weg kiezen.

Hoe dit allemaal precies werkt kun je lezen in het boekje dat je met onderstaande link kunt downloaden:

https://bookboon.com/en/manage-je-eigen-succes-ebook 

donderdag 2 januari 2025

Steeds minder vliegende insecten

 Is het jou ook opgevallen dat er dit jaar amper nog vlinders, bijen en hommels rondvliegen? Weer zijn er soorten verdwenen of bedreigd.

Dat is best verontrustend, want veel van die insecten verrichten nuttige taken, zoals het bevruchten van gewassen. En dat is niet alleen belangrijk voor voedingsgewassen voor mensen en (boerderij)dieren, maar ook voor wilde planten. Dit laatste heeft vooral te maken met de onmisbare biodiversiteit. Verarmde biodiversiteit maakt het hele ecosysteem extra kwetsbaar, ook al gaat het om niet eetbare planten. Zelfs de achteruitgang van giftige planten is voor ons (als deel van het ecosysteem) een risico, want vaak leiden die gifstoffen tot middelen tegen ziekten of plagen.

Het ecosysteem is net een kaartenhuis. Er is weinig voor nodig om het in te laten storten. Hier boven ging het om de route van onderlinge afhankelijkheid  van insect - planten - dieren. Er zijn ook dieren die leven van insecten, zodat je in de huidige situatie ook een teruggang van vogels ziet. En ook een teruggang van dieren die weer van die vogels leven. Kortom door die rampzalige achteruitgang van de insectenwereld treedt er een verarming in de gehele lijn van ecosystemen op. 

Dit maakt de wereld een stuk saaier, en dat niet alleen, het kantelpunt waarop ook de menselijke culturen in gevaar komen, nadert snel. Mensen zijn slim en kunnen vaak technologie inzetten om gevaren af te wenden. Maar moeder natuur is sterker en als het erop aankomt zal de mens een bedreigde soort worden.
Zo gaat moeder natuur met plagen om.